امین صادقپور - همانطور که میدانید قدمت هنر عروسکسازی در ایران بسیار طولانی است و در سراسر کشور، عروسکهایی با موضوعات و مناسبتهای گوناگون میسازند.
در واقع، عروسکها فرهنگ هر نقطه از کشور عزیزمان را نشان میدهند. امروز قرار است با یکی از عروسکهای محلی و مشهور شهرستان سربیشه آشنا شویم.
به روستای تاجمیر در شهرستان سربیشه واقع در استان خراسان جنوبی سفر میکنیم. «دوتوک» نام این عروسک زیباست که به دست بانوان زحمتکش این روستا ساخته میشود.
خوب است بدانید گلبیبی یکی از عروسکسازان روستای تاجمیر است که بیشتر عروسکهای دوتوک را او درست کرده است.
برای ساخت عروسک دوتوک، ابتدا بدن عروسک را با چوب و پارچه آماده میکنند. سپس با استفاده از پارچه، برآمدگی روی پیشانی عروسک را میسازند. بانوان عروسک را کامل درست نمیکنند و بر این باورند که خالق بیعیبونقص خداست.
در پایان، به سبک کودکان قدیمی و محلی، عروسک نوزاد را قنداق میکنند. عروسک ساختهشده نشانی از وجود مادر نوزاد روستایی دارد. قطعا این عروسک نشانی از عروسکهای بسیار قدیمی است که به سبک گذشته ساخته شده است.
زن روستایی هنگام ساخت، برای عروسک نوزاد خود آرزوهای خوب میکند، دعا میکند و لالایی میخواند. با تلفیق هنرهای اصیل و خاطرات گذشته، عروسک درست میشود.
اگر میخواهید با تاریخچهی عروسک زیبای دوتوک بیشتر آشنا شوید، حتما به موزهی عروسک خراسان جنوبی در شهر بیرجند سر بزنید.
ادارهی کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان خراسان جنوبی مهارت عروسکسازی دوتوک را در مهرماه سال ۱۳۹۳ با شمارهی ۱۰۶۳ به فهرست آثار ملی ایران اضافه کرده است.